Παιδεία - Εκπαίδευση

Σε όλες τις εποχές η σχολική αγωγή συμπληρωνόταν από εκείνη που πρόσφεραν διάφοροι εξωσχολικοί φορείς, όπως είναι η οικογένεια, η εκκλησία, οι κοινωνικές οργανώσεις, οι συνομήλικοι και άλλοι. Η διαφορά όμως ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα συνίσταται στο ότι η εξωσχολική αγωγή στο παρελθόν ήταν τις περισσότερες φορές σύμφωνη με εκείνη που έδινε το επίσημο σχολείο. Συχνά, μάλιστα, τη συμπλήρωνε, ενώ σήμερα η αγωγή αυτή είναι ανταγωνιστική και συχνά αντίθετη προς την αγωγή που επιδιώκει το επίσημο σχολείο, όπως παρατηρεί ο καθηγητής Le Thanh Khoi.

Άλλοτε το σχολείο ήταν ο σημαντικότερος μεταδότης της γνώσης. Ο δάσκαλος ή ο καθηγητής εκπροσωπούσε τη γνώση αυτή και θεωρούνταν ο αναμφισβήτητος φορέας της συσσωρευμένης κοινωνικής εμπειρίας, την οποία είχε χρέος να μεταδώσει στον αδαή μαθητή του, έτσι όπως την είχε και εκείνος μάθει από τους προκάτοχους του.

Σήμερα το σχολείο δεν είναι παρά ένας μόνο φορέας αγωγής και παροχής γνώσης. Συχνά, μάλιστα, τα φώτα που επαγγέλλεται να δώσει στους τροφίμους του έρχονται δεύτερα και αξιολογικά και χρονικά. Για το λόγο αυτό πολλές φορές οι μαθητές νιώθουν πως το σχολείο δεν έχει τίποτα το ουσιαστικό να τους προσφέρει. Ό,τι τους δίνει είναι, κατά τη γνώμη τους  τετριμμένο, παλιό και αναχρονιστικό, χωρίς πραγματικό ενδιαφέρον. Ο σημερινός μαθητής δεν πια ο άβουλος δέκτης των «σοφών ρήσεων» του δασκάλου, αλλά ο ενεργητικός κριτής της σχολικής διαδικασίας της αγωγής, που άλλοτε την αποδέχεται και άλλοτε την απορρίπτει, ιδιαίτερα όταν δεν συμφωνεί με όσα του διδάσκει το «παράλληλο» σχολείο. Και εδώ ακριβώς έγκειται το μεγάλο, το πιο σοβαρό πρόβλημα: τα ιδανικά και οι αξίες που το παραδοσιακό σχολείο προσπαθεί να καλλιεργήσει και να εμπνεύσει στο μαθητή, ο τρόπος ζωής που του διδάσκει έρχονται συχνά σε αντίθεση  με τα πρότυπα που προβάλλουν η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, ο κινηματογράφος, το internet, οι εφημερίδες και τα λοιπά έντυπα που κυκλοφορούν. Έτσι το παιδαγωγούμενο άτομο οδηγείται στη σύγχυση και την αντίφαση, μη γνωρίζοντας ποιο είναι τελικά το σωστό και ποιο το λανθασμένο.

Στην τακτικότητα, στον ορθολογικό προγραμματισμό του επίσημου σχολείου, στην πειθαρχία και την ομοιομορφία της ζωής που επιβάλλει αντιτίθεται η αναρχικότητα, το ακατάστατο και το απρογραμμάτιστο όσων το παιδί δέχεται από το «παράλληλο» σχολείο, που ανεξέλεγκτα και αυθαίρετα παρεμβαίνει καθημερινά στη ζωή του.

Όλα αυτά δημιουργούν μια πραγματικότητα στην οποία το παραδοσιακό σχολείο πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς. Πρέπει να βελτιώνει τις μεθόδους του, τον τρόπο και το περιεχόμενο της διδασκαλίας που παρέχει, εναρμονίζοντάς το προς τα δεδομένα που δημιουργεί η σύγχρονη πραγματικότητα. Το επίσημο σχολείο οφείλει να δανειστεί από το «παράλληλο» ό,τι ωφέλιμο έχει να του προσφέρει. Πάνω απ’ όλα όμως έχει χρέος να εκπαιδεύσει το σύγχρονο άνθρωπο στο πώς πρέπει να δέχεται τα κηρύγματα που τον κατακλύζουν, πώς να αξιολογεί και πώς να διαχειρίζεται τις πληροφορίες στις οποίες μπορεί σήμερα να έχει πρόσβαση με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας.

Μιχάλη Κασσωτάκη: Το επίσημο και το «παράλληλο» σχολείο, σχέση ανταγωνιστική ή συμπληρωματική;

Σημείωση: Ο P.Foulquie ορίζει ως «παράλληλο» σχολείο το σύνολο των διάφορων πηγών πληροφοριών και γνώσεων που αποκτώνται έξω από τη σχολική διδασκαλία και κατά κύριο λόγο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ:

Α. Να γράψετε περίληψη του κειμένου (120 λέξεις περίπου)

Β1. «Ο σημερινός μαθητής δεν είναι πια ο άβουλος δέκτης των «σοφών ρήσεων» του δασκάλου αλλά ο ενεργητικός κριτής της σχολικής διαδικασίας της αγωγής…»

Να αναπτύξετε την πιο πάνω θέση του συγγραφέα (60-80 λέξεις).

Β2. Με ποιους τρόπους, κατά την άποψη του συγγραφέα, το παραδοσιακό σχολείο πρέπει να προσαρμοστεί με τη σύγχρονη πραγματικότητα;

Β3. (α) Να γράψετε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου (Σε όλες τις εποχές … ο καθηγητής Le Thanh Khoi).

Να τεκμηριώσετε την απάντηση σας με συγκεκριμένα αποσπάσματα από το κείμενο.

      (β) Να γράψετε τον τρόπο πειθούς και ένα μέσο πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην τρίτη παράγραφο (Σήμερα το σχολείο … και ποιό το λανθασμένο). 

Να τεκμηριώσετε την απάντηση σας με στοιχεία από το κείμενο.

Β4. Να αντικαταστήσετε την καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις των πιο κάτω φράσεων με μια συνώνυμή της, έτσι ώστε να μην αλλάξει το νόημα των φράσεων ούτε ο γραμματικός τύπος των λέξεων:

συσσωρευμένης κοινωνικής εμπειρίας

άλλοτε την απορρίπτει

με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας

Β5. Να αναλύσετε τις πιο κάτω λέξεις στα συνθετικά τους μέρη:

προκάτοχους

εμπνεύσει

πρόσβαση

Β6. Να γράψετε (α) ένα παράγωγο ουσιαστικό και (β) ένα παράγωγο επίθετο για το καθένα από τα πιο κάτω ρήματα:

  προσφέρει

  καλλιεργήσει

  επιβάλλει

  βελτιώνει

Γ. «Σήμερα το σχολείο δεν είναι παρά ένας μόνο φορέας αγωγής και παροχής γνώσης»

Σε άρθρο σας, που θα δημοσιευθεί στο περιοδικό του σχολείου σας, να αναφερθείτε στα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη εκπαίδευση και να εκφράσετε  τις απόψεις σας σχετικά με τους στόχους που οφείλει να θέσει το σχολείο ενώπιον των σύγχρονων προκλήσεων. (450-500 λέξεις)